بیوشیمی ادرار
ادرار مایعی است که به وسیله کلیه ها از خون جدا شده و به وسیله مجاری ادراری به مثانه برده می شود.
ادرار شامل مواد معدنی مثل کلريدها، سولفاتها و فسفاتها و مواد آلی مثل اوره، اسید اوریک و کراتینین میباشد ولی قسمت عمده آن از آب تشکیل شده است.
این بخش از قسمتهای مهم تشخیصی است که با نمونه ادرار و بررسی آن میتوان به بیماریهای کلیوی، اختلالات همولیتیک، بیماریهای متابولیک و اختلالات مجاری ادراری و مثانه و وجود عفونت پی برد. در این بخش پس از دریافت نمونه، از نظر ظاهری رنگ، بو، شفافیت، وزن مخصوص و pH گزارش میشود و در صورت درخواست پزشک، کشت ادرار انجام میگردد.
با استفاده از نوار ادرار میتوان وجود خون، پروتئین، کتون و قند در ادرار و میزان تقریبی آن (از + تا +++) را ارزیابی کرد.
سپس رسوب ادرار از نظر میکروسکوپی بررسی میشود: سلولهای پوششی مجاری، کست (Cast)، کریستال، موکوس و میزان RBC، WBC و باکتریها گزارش میگردد. توجه شود وجود باکتری در ادرار خانمها ممکن است طبیعی باشد ولی در ادرار مردان نشانه عفونت ادراری است.
همچنین مشاهده اسپرم در بررسی میکروسکوپی نمونه ادرار آقایان اهمیت بالینی دارد.
بیوشیمی خون
خون مایعی است که با بررسی آن میتوان به بسیاری از بیماریها و اختلالات بدن و اثر تغذیه پی برد. همواره مقادیر ثابتی از مواد در خون وجود دارد که با آزمایش خون میتوان میزان این فاکتورهای خونی را سنجید؛ از جمله گلوکز (قند خون ناشتا و پس از غذا)، اوره، اسیداوریک، انسولین، لیپیدها (کلسترول، تریگلیسیرید، لیپوپروتئینها)، املاح (سدیم، پتاسیم، کلسیم، لیتیم، آهن، فسفر)، آنزیمها (AST/SGOT، ALT/SGPT، ALP، LDH و …)، هورمونها (مانند تیروئید) و پروتئینها (آلبومین، فریتین، ترنسفرین، هموگلوبین).
هر کدام از این فاکتورها با واحدهای ویژه گزارش میشوند و برای هر کدام بازه نرمال تعریف شده است؛ کمتر یا بیشتر بودن از این بازه میتواند بیانگر اختلال باشد.
در بخش بیوشیمی آزمایشهای قند، اوره، كراتینین، كلسترول، تریگلیسیرید، اسیداوریک، بیلیروبین (T/D)، كلسیم، فسفر، پروتئین، آلبومین، AST، ALT، ALP، LDH و … انجام میشود. لیست کامل تستها در بخش «تستهای آزمایشگاهی» آمده است.